Cumartesi sabahı erkenden kalkmış, yeni verilmiş yoga serimi tamamlamış, elimde kahvem ve Richard Freeman kitabımla kanepeye yayılmışken yine yakaladı beni bu hal.
Bu halin adı utanç. Aniden ya da yavaş yavaş geliyor. Dünki gazete haberi ile tetiklenmiş olabilir mesela. Adam balyozla karısını öldürmüş. Ve 13 yaşındaki bir kıza yine bir alay insan tecavüz etmiş. Bunlar duyduklarımız. Ört bas edilenlerin potansiyel sayısını düşününce -düşünemeyince- utancım ben kanepeye nasıl yayıldı isem öyle içime yayılıyor.
Böyle zamanlarda, ardında tek bir not bırakarak Boğaz köprüsünden atlayan arkadaşım Dicle’yi düşünüyorum. Notunda tek bir satır yazı: Çok fazla acı var, dayanamıyorum.
Gazeteden yakın ve daha yakın tarihe kaydıkça düşüncelerim, utanç halinin ivmesi de artıyor.
Türklerin binlerce yıllık topraklarından sürdükleri, basıp basıp köylerini yaktıkları, derilerini yüzüp astıkları, mağaralara kapatıp dumana boğdukları, nehir kıyısına dizip de yaylım ateşine tuttukları…Beynim yıkanmış olsa da vicdanıma atalarımdan damla damla akan azap genetik yapımın labirentlerinde hala dolaşıyor. Ve bu yüzden utanıyorum insanlığımdan ve Türklüğümden.
Sırbistan’da bir söz varmış: Türkün geçtiği yerde bir daha ot bitmez diye.
Atina’da tanıştığım insanların hemen hemen hepsinin büyükleri buradan oraya gitmiş. Sürülmüş, sürüklenmiş, hayatları ile ilgisi olmayan bir anlaşma veya komşularından gördükleri şiddet yüzünden evlerinden, topraklarından, dükkanlarından, atalarının kemiklerinden ayrı bir memlekete sürüklenmiş insanların torunları, çocukları ile tanışıyorum. Başımı önüme eğiyorum. Utanıyorum. Türklüğümden.
Bir millet olarak vicdan azabını içimizde taşıyor olmayalım? Koca bir millet olarak karşısında kendimizi biçare hissettiğimiz, insana bu dünyayı terk etmeyi düşündürten o koyu acı hal ile yüzleşmemek için nice şizofrenik savunma mekanizmasını geliştirmiş olmayalım?
Yüzleşmesi en zor duygulardan biri imiş utanç. Kaç yüzyıl geçecek acaba atalarımızın ayıplarından özgürleşmemiz. Kabul edip sonra da belki kendimizi affetmemiz.
Kaç hayat ister?
İnsanlık Hâli 
Sorduğun sorunun cevabını Hellinger veriyor bana göre. Atalarımın, benden öncekilerin yaptıklarını ancak kabul edebilirim (take not accept) ben. Bulgaristan’da doğmuş bir Türk olarak, 6 yaşındaydım adım değiştirildiğinde. Okula başlayalı 2 ay olmamıştı dilimizi konuşmamız yasaklandı, isimlerimiz değişti. Çocukluğumuza nefretten başka bir katkısı olmayacak vahşette filmler izlettiler, “Türk”lerin balkanlarda insanlara yaptıkları zulmü içeren. 6 yada 7′ diydi yaşım…
Bunu niçin söylüyorum? Kimseyi suçlamak için değil. Taraf olmak için de değil. Oldu ve bitti. Bunu kimse değiştiremez.
Sadece insan olduğumuz gerçeğiyle yetinmediğimiz sürece devam edecek tüm bunlar. Tam da dün akşam Invictus’u izliyordum. Beyazlar ve siyahlar. Olanı biteni kabul edip (take) devam edebilmek ne büyük bir erdem aslında.
yazdım yazdım ama sonunu bağlayacak bir cümle bulamadım.
Atalarımızın yaptıklarını yapan biz değildik. Biz daha yoktuk o zamanlar. Ne görmezden gelmeli ne de görmeliyiz olanı biteni. Aile dizimindeki çok basit cümlelerden biriyle bitirsem iyi olacak sanırım. “Atalarım, yaptıklarınızın sorumluluğunu size bırakıyorum.”
Herşeyin izinle olduğunu kabul edince, bitiyor bütün öfke
Çünkü yok bir fail ya da azmettiren sadece OL’an var tüm eminliği ile,
Hic aklına geldi mi, tüm zalimler zalimliğini yaşamalılar ve
Hiç aklına geldi mi, senin de yaptığın zalimlikler?
Hiç öldürmediğini mi sanıyorsun ya da tecavüz etmediğini yahut yaralamadığını birşeyleri? İnsan olmayan alemleri?
tefekküre değer buluyorum
Ben her kese yapınca öldürüyorum sözde ölü deriyi,
Annemi her anlamadığımda onun hislerini katlettiğimi,
Ağda bezine yapışan kıl köklerinin ailelerinin yaptığı taziyeyi,
Netice,
Çok düşünmüşümdür kanımda hakkaten var mı bir soy kıran kanı diye,
Ne önemi var ki? demezmiyiz hep dışına değil içine bak diye,,,,
Şimdi görüyorum, evet hepimiz soy kıranız hepimiz yağmacıyız hepimizin hrantız Onun için okumadığım bir kaç kitap vardı soykırımla ilgili kaldırdım rafa, cunku şimdi kendimi aklamadayım, ben temizlersem 7 soyum da temizlenir nasılsa…
Ağzına sağlık ya…
İnsan etnik kimliğinden utanmaz, utansa utansa deforme ettiği, kırdığı-döktüğü, veya kırılıp dökülürken sessiz kaldığı insanlık ve insanlık gereği duygular için utanır. Unutmayalım halklar tek ve dosttur. (Aslında benim söylemek istediklerimin büyük bir kısmını Hellinger -nevin teşekkürler bu güzel satırlar için- ama ben de birkaç satır eklemek istedim.)
Sonsuz sevgiler…
Defne hanım,
Çocukluğumu Balkan ülkelerinden birinde akşamları lambaları ve yayın aletlerini kapatarak geçirdiğim, adının değişmesini ve hristiyan mezarlığına gömülmek istemediğini söyleyen birkaç akraba nedeniyle(ki şu anda can çekişiyorlar, yavaş salınımlı bir demir bileşeni ile zehirlendiler)babamı kaybetme korkusuyla geçirdiğim dört yıldanmıdır nedir hiçbir utanç hissetmiyorum.Büyük dedemin Ermeni olaylarında savaşmış bir gazi olarak ömrünün sonuna kadar her iki tarafın da çok acımasız olduğunu sayıklamasının da payı olabilir elbet. Türk okul arkadaşlarımın dersin ortasında toplanıp sünnet kontrolü amacıyla revire götürülmesi, mühürlü tabut olayları, beş yaşındaki bir çocuğa polislerin gelip evde hangi dili konuştuğumuzu sormaları ve bütün dünyan olan ailenin başına gelebilecek herhangi bir kötülüğün senin bir evetine bağlı olabileceği psikolojisi…Daha da komiği, sürekli bir milli şairlerinin Türklerin astığını söyleye söyleye yıllar geçirdiler, baskıcı rejim ortadan kalkınca Türk dostu birkaç akademisyen kendilerinin kendi şairlerini astığını belgeleriyle ortaya koydular. Diğer yorumlara katılıyorum, atalarımın yaptıklarından sorumlu değilim.Gördüğünüz gibi neyin ne olduğu belli değil.Kötülük kötülüğü besler, savaş savaşı doğrur.Bu nedenle ben de kimseyi suçlamıyorum. Kendi adıma da hiçbirşey hissetmiyorum.Tüm bunlar insan olmakla ilgili, insanın kendi karanlık doğasına bilinç getirememesiyle mekanikleşmiş tepkilerle ilgili. Şu anda bu ülkenin insanlarıyla çalışıyorum.Bir gün olsun siz bize şunu yaptınız, siz bize bunu yaptınız deyip onları utandırmıyorum.
Utanç , neyden utanıyorsun atandanmı? kolay geliyor değilmi ata dan baba dan sokakta gördüğün hoş olmayan manzaradan utanmak?
Atalarımızın babalarımızın yaptıklarından utanıp,yaptıklarıyla sevinmek kolay,peki sen ne yapıyorsun utanmak ve sevinmekten başka?
Sokaklarda yatan insanlardan,rahat koltuğunda uzanırken utanıyormusun?
kışın bir battaniye alıp verecek paran yokmu yada o durumdan kurtulması için bir yol gösterecek aklın bilgin olmadığındanmı utanıyorsun?
Onlar soğuktan hastalıktan ölürken sen rahat rahat geçmişteki olanlarda takılı kalmayı tercih etmekten utanıyormusun?
Arkadaşının,sevdiğin/ sevmediğin insanların dedikodusunu yaparken utanç duyuyormusun yoksa doğruları söylüyorum demekle dedikodu yapmanı haklımı çıkarıyorsun?
Sigara içerken, öldürdüğün hücrelerini organlarını mahvettiğinden dolayı seni sağlıklı yaratandan utanıyormusun? yada dumanıyla zehirlediğin arkadaşından genlerini aktaracağın ata’sı olacağın sigaradan alkolden ölecek torunlarından?
öfkene yenik düşüp,allahın,alemlerin en şereflisi olarak yarattım dediği, küfrettiğin insanlardan utanıyormusun?
Yurtdışından geldiğinde, havaalanında, kibrinle, kendi milletinden insanlara bakıp-modern dünyadan geldim bak şu insanlara türklerde hep böyle diyerek aşağılık kompleksine girmekten utanıyormusun? yoksa doğru insan olmak için kendini bilme yolunda hiç çaba sarfetmediğinimi hatırladın? yoksa başkalarını eleştirmek çokmu kolayına gidiyor.. mesela atalarını !!!!
Doğru ifade edemediğinden dolayı ‘anlamıyor’ diyerek kızdığın insanlardan utanıyormusun? yoksa algısı düşük diye karşı tarafı suçlamak dahamı kolayına gidiyor?
yarın torunlarının ATAsı olacaksın onlara utanmayacakları ne bırakıyorsun?
sadece başkalarını eleştirme,okuduğun kitapları yorumlama becerinimi?
kendini biliyormusun? nesin neden bu dünyadasın niya varsın? bilmiyormusun …peki utanıyormusun ?
sana nefes alma hakkını veren, gülme, ağlama, sevinme, aşık olma imkanı veren seni alemlerin en şereflisi olarak yaratandan utanıyormusun?
üstte yazdığım yazı genel bir yazıdır.moderatör veya bir başka kişiye hitap değil…tüm insanlara hepimize !!!!!!
Bütün yorumlar bana gerçekten utanılacak hatalarımızın çok olduğunun ispatı gibi geliyor; hemen savunmaya, karşı tez geliştirmeye çalışıyoruz alelacele.
Başkalarının hatalarını, soykırımını gözler önüne serip kendimizinkini haklı kılmaya yeltenmek hangi kitaba sığar. Kendi geçmişimiz veya atalarımızınkiyle yüzleşmek cesaret ister; bu hesaplaşma eğer vicdanımızla bağımız kopmamışsa çoğunlukla utancı beraberinde getirir. Üstelik atalarımızın yaptığıyla organik bir bağımız var, biz de gelecek neslin ataları olacağız değil mi Erol’un dediği gibi. Madem öyle niye geçmişten hesap sormak hata olsun. Madem, kendimizi sorguluyoruz, bizi var eden geçmişi sorgulamak da, başka varoluş biçimlerinin olasılığını araştırma yolunda vazgeçilmez bir öğedir. Bu yolda her türlü duygu çıkabilir karşımıza; ta ki duygular durulup, aklı selim bir icraata evrilene kadar. Teleşa mahal yok.
Utanmak utanılacak bir şey değildir. Aksine bir duyarlılık göstergesidir.
Vurgu neden Türkler’e demiş birisi; neden olmasın? Her milletin tarihinde kanlı sayfalar var diye katilin adı anılmayacak mı? İşte bu kendiyle yüzleşemeyen mantık daha çok utandıracaktır bizi.
sirplar mi demis o sozu kendileride ne temiz akca pakca bir millet ya
daha dun bosnayi asip kesiyorlardi nicin acaba?Tarihini anladigim kadariyla
turk olmayanlarin kaleminden ogrenmissin…
erol cok guzel ifade etmis baska soze ne hacet
Oncelikle yazdiklarinizin kisisel olarak bir utanctan kaynaklanip kaynaklanmadigini bilmedigimden,konuyu sadece tarihi boyutuyla ele almak isterim.Insanlarin birbirlerinin topraklarini isgal ederek,ulkelerinin devamini ve gucunu saglamalari insanlik tarihi kadar eskidir,bunu Osmanli Devleti icat etmemistir.Bu konuda eziklik duymaniza gerek yoktur.Impartaratorluk geregidir.Ben sovenist birisi ya da ulkucu degilim.Ama tarihi bilen birisi olarak size bu konudaki utancinizi yasamaniza gerek olmadigini,sizi rahatlatmayi istedigim icin bu mesaji yaziyorum.
Bilgi sahibi olmadan sadece ani duygu patlamalariyla boyle vicdani hesaplasmalara ihtiyac duymamalisiniz.Tarih boyunca tum medeniyetler birbirini isgal eder,ve her zaman guclunun altinda kalanlar sikayet eder,bazen de iftira.O sikayet edenler medeniyetler bugun hala kendi dillerini kullanabiliyor ve dinlerini unutmamislarsa bu sizin utandiginiz imparatorlugumuzun bir sonucudur.Cezayir ve Fas’da bugun insanlar sadece fransizca kullaniyorlar,sadece 50 yillik fransa somurgeliginden sonra,sorarim size hangi balkan ulkesi Osmanli Devleti’nin isgalinden sonra dilini degistirmistir veya Osmanli bunu talep etmistir.
500-600 senelik hakimiyetine ragmen Yunanistan’da Bulgaristan’da Romanya’da ve daha nicelerinde hala kultur,dil,din devam ediyorsa,bununla gurur duymaniz lazim.Cunki bunu demokratik ve insani yonetimiyle Osmanli’ya borclular.
Evet Turkiye Cumhuriyeti’nin kurulusundan sonra,Azinliklarimiza karsi pek cok haksizlik yapilmistir.Ama bunlarin nedenlerine,hazirlayan kosullara,donem sartlarina bakmak gerekir ki,eger ilgileniyorsaniz sizinle seve seve kaynak paylasirim.
Utanmadan once gercekten emin olun,size aktaracaklarimdan sonra gurur duyacaginiza eminim.Ama son zamanlarda ezber bozmak ugruna,nedensiz ve sebepsiz vicdan hesaplasmalari,ve gunah cikarmalar moda.Ben kaliplasmis tarih derslerinin bir sonucu,kotu egitim sisteminin bir getirisidir diye bakiyorum.Herkesi kendini suclamadan once iyice anlamaya ve ogrenmeye davet ediyorum.